19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nın 105. Yıldönümünü ilimiz stadında çoşku ile kutladık. 35 yıl öğretmenlik yapmış emekli bir bayan öğretmen, pragram bitiminde Vali ve Milli Eğitim Müdürü’ne böyle çoşkulu bir bayram kutlaması düzenlemelerinden  dolayı teşekkür ettiğini ve bunun her milli bayramlarda aynen bu şekilde çoşku ile kutlanmasını söylediğini ifade etmiştir.

    Bu  anlamlı  girişten sonra, 19 Mayıs 2024 tarihi Atatürk’ün Samsun’a çıkışının 105’nci yıldönümü Yeniçağ Gazetesi’nin Atatürk’ün “Bu millet esir yaşamaktansa, mahvolsun daha iyidir. Öyleyse ya istiklal ya ölüm” özdeğişi ile Nisan ayının son haftasında yazmaya başladığım yazı dizimize devam edelim. Bu  ve buna benzer tarihi olayları yazmamın  amacı, gerçekten yaşanmış bu değerlerin unutulmaması ve tekrar hatırlanmasıdır.

  Mustafa Kemal Paşa, Samsun ve çevresindeki İngilizlerin faaliyetlerini yakından izlemektedir. Örneğin 28 Mayıs’ta, Samsundaki İngiliz Askeri Temsilcisi Yüzbaşı Hurst ile “bölgenin genel durumu hakkında görüşür. Yüzbaşı Harst, yukarıda sözü edilen  General Milne’e gönderdiği 21 Mayıs tarihli raporda, “Kemal Paşa, 19 Mayıs’ta buraya (Samsun) geldi; süküneti korumak amacı ile, bir denetleme gezisi için iç kesimlere hareket etmek üzeredir. Kendisi ile, bölgedeki genel durumu görüştüm… “diyor ve buna göre, Mustafa Kemal Paşa’nın davranışlarından henüz kuşgulanmadığı anlaşılıyor.

  Buna karşılık M. Kemal Paşa, güvenilir kaynaklardan aldığı haberi değerlendirerek, 21 Mayıs’ta Harbiye Nezaretine gönderdiği şifreli telgrafta, “ Mahalli hükümetin haberi olmaksızın, İngilizlerin Samsundaki kuvvetlerini arttırdıklarını ve bunların bir kısmını memleketin içine soktuklarını; böylece, Mütarekername hükümlerine aykırı hareket ederek devletin nüfuz ve varlığını zedelediklerini; kendisinin memlette asayışı sağlamaya yönelik görevini başarmada zorluğa uğracağını ve halkın güveninin sarsılacağını; milli haklarımıza arkırı olan bu gibi tecavüzlerin önlenmesini…” önemle belirtir. Bu durumu ayrıca  Erkan-Harbiye-i Umumiye Riyasetine (Genelkurmay Başkanlığı) de bildirir. Aynı gün (21 Mayıs Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyasetine ve Sadaret Makamına gönderdiği bir şifreli telgrafta, “Samsun ve çeverindeki asayişsizliğin sebeplerini açıklar.

 O sıralarda, Karadeniz boylarının bir şirin kasabası olan Samsun’da, nüfus çoğunluğu Rumlar’da ve Ermenilerdedir. İngilizlerin varlığı hissedilir derecededir. Çevrede  Ermeni ve Özellikle Pontusçu  Rum çetelerinin faaliyetleri de yoğundur. Bu nedenle milli mücadele çabalarını daha büyük bir etkinlikle sürdürmek isteyen Mustafa Kemal Paşa, Samsun’da uzun bir süre kalmak niyetinde değildir. 24 Mayıs’ta , Samsun’dan gönderdiği son telgrafda, Harbiye Nezaretine,  “Bazı şikayetlerin ortaya atıldığı bölgelerde incelemelerde bulunmak ve gerekli tedbirleri almak ğüzere, karargahını 25 Mayıs’ta geçici olarak Havza’ya nakledeceğini” bildirir. Fakat bundan sonra yurdun sadece iç kesimlerine yönelecek ve Samsun’a dönmeyecektir. (Devam Edecek)